تهدید ورشکستگی و زیان انباشته در مسیر خودروسازان
صنعت خودروی ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم کرده است؛ از مشکلات مالی و زیان انباشته خودروسازان گرفته تا محدودیت‌های فناوری و تحریم‌های بین‌المللی.
به گزارش ۲۴ آنلاین، پلتفرم‌های قدیمی، کمبود سرمایه برای به‌روزرسانی محصولات و ناتوانی در جذب فناوری‌های نوین باعث شده است که خودروهای تولید داخلی نه تنها از نظر مصرف سوخت و بهره‌وری عقب بمانند، بلکه نتوانند پاسخگوی نیازهای روز بازار و استانداردهای جهانی باشند. این شرایط در کنار افزایش هزینه‌های تولید و فشار اقتصادی عمومی، صنعت خودرو را در وضعیت پیچیده‌ای قرار داده است که حل آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، حمایت دولت و همکاری با شرکای خارجی است.
صنعت خودروی ایران زیر تیغ پزشکیان
در این شرایط، جلسه روز گذشته هیئت دولت، یک پیام واضح و بدون ابهام برای خودروسازان داشت: «یک سال فرصت دارید موتور خودروها را اصلاح کنید و مصرف سوخت را کاهش دهید، وگرنه نه ارز دریافت خواهید کرد و نه اجازه تولید خواهید داشت.» این ضرب‌الاجل نشان می‌دهد دولت دیگر با شعار و وعده‌های کلی قانع نمی‌شود و قصد دارد صنعت خودرو را با اقدامات عملی، کنترل‌شده و قابل اندازه‌گیری به مسیر درست هدایت کند.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، با اشاره به اهمیت مدیریت انرژی و کاهش مصرف سوخت، تصریح کرد که از ابتدای شروع به کار، مسئله ناترازی انرژی برای دولت یکی از اولویت‌های اصلی بوده است. او تأکید کرد که حرکت به سمت فناوری‌های نوین و خودروهای برقی، نه تنها یک ضرورت محیط‌زیستی، بلکه یک استراتژی اقتصادی برای کاهش وابستگی به منابع خارجی و ارتقای کیفیت تولیدات داخلی است.
پزشکیان خطاب به وزیر صمت دستور داد پیام دولت را به وضوح به خودروسازان منتقل کند: اصلاح موتور و کاهش مصرف سوخت دیگر یک انتخاب نیست، بلکه شرط ادامه فعالیت در صنعت خودروست. در این مسیر، دولت آمادگی دارد از شرکت‌هایی که نیازمند فناوری‌های روز دنیا هستند حمایت کند و مسیر دسترسی به این فناوری‌ها را برای آنها هموار سازد.
این پیام دولت، به وضوح نشان می‌دهد که صنعت خودرو در آستانه تغییرات بنیادین قرار دارد. اولویت تولید خودروهای ایمن، کم‌مصرف و برقی، در کنار مدیریت بهینه انرژی، بخشی از برنامه کلان دولت برای بهره‌وری منابع و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است. هر تأخیر یا کوتاهی، پیامدهای مشخصی از جمله قطع ارز و توقف تولید را به همراه خواهد داشت و خودروسازان اکنون در یک مسیر انتخاب قرار گرفته‌اند: اصلاح یا توقف تولید.
در بخش دیگری از جلسه، رئیس‌جمهور بر ضرورت اجرای اقدامات عملی در ادارات و سازمان‌ها برای کاهش مصرف انرژی تأکید کرد و خواست همه وزرا برنامه‌های مربوط به نصب پنل‌های خورشیدی در دستگاه‌های زیرمجموعه خود را با فوریت تدوین و ارائه کنند. این اقدامات نشان می‌دهد دولت قصد دارد همه بخش‌ها را در یک مسیر همسو به سمت بهره‌وری انرژی و توسعه پایدار حرکت دهد.
با این ضرب‌الاجل، پیام روشن است: اصلاح موتور، کاهش مصرف سوخت و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، دیگر یک گزینه اختیاری نیست؛ بلکه شرط ادامه فعالیت و بهره‌برداری از منابع است. حالا نوبت خودروسازان است که انتخاب کنند: همسو شدن با فناوری‌های روز یا پذیرش توقف تولید.
صدرایی: اصلاح موتورهای قدیمی بدون سرمایه‌گذاری خارجی تقریبا غیرممکن است
در همین رابطه، بابک صدرایی، کارشناس صنعت خودرو به بررسی ضرب‌الاجل یک‌ساله رئیس‌جمهور برای اصلاح موتور و کاهش مصرف سوخت خودروهای داخلی پرداخت. وی این اقدام را مثبت و به جا دانست، اما هشدار داد که تحقق آن در کوتاه‌مدت با چالش‌های جدی روبه‌روست.
صدرایی با اشاره به دو بحران اصلی صنعت خودرو گفت: «مصرف سوخت بالا و آلودگی هوا در کشور ما در سطح فاجعه‌باری قرار دارد و بخش عمده‌ای از آن به عدم بهره‌وری و قدیمی بودن موتورهای خودروهای داخلی بازمی‌گردد. این مسئله نه‌تنها سرمایه ملی را می‌سوزاند، بلکه سلامت و کیفیت زندگی مردم را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
او افزود که بیش از هفتصد تا هشتصد هزار خودروی تولید انبوه کشور بر پایه پلتفرم‌های قدیمی ساخته می‌شوند و توان اصلاح و به‌روزرسانی آنها محدود است. «برای رسیدن به موتورهای کم‌مصرف و مدرن، نیازمند دانش فنی پیشرفته و موتورهای نسل جدید هستیم. بسیاری از خودروسازان جهانی، حتی برخی شرکت‌های چینی، در این زمینه موفق عمل می‌کنند، اما ورود چنین فناوری‌هایی به ایران با محدودیت‌ها و ریسک‌های تحریم همراه است.»
صدرایی درباره ظرفیت خودروسازان داخلی گفت: «توان مالی آنها محدود است و بسیاری با زیان انباشته و تهدید ورشکستگی روبه‌رو هستند. بنابراین، تحقق وعده کاهش مصرف سوخت بدون حمایت مالی و همکاری با شرکت‌های خارجی تقریباً غیرممکن است.»
وی تأکید کرد که دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات و حمایت از سرمایه‌گذاری، روند اصلاح موتور را تسهیل کند، اما بدون آن، اصلاح موتور به‌طور کامل و سریع ممکن نخواهد بود.
وی جزئیات فنی اصلاح موتور را نیز توضیح داد: «حتی اگر بتوانیم موتور جدیدی از خارج وارد کنیم، نصب و هماهنگی آن با پلتفرم‌های قدیمی خودروها فرایندی چندساله است. بررسی‌های مهندسی، تست‌های عملکردی و هماهنگی با بدنه، گیربکس و استانداردهای محیط زیستی باید طی سال‌ها انجام شود و نمی‌توان انتظار داشت که در یک سال به نتیجه برسد.»
کارشناس صنعت خودرو درباره تاثیر کاهش مصرف سوخت بر محیط زیست گفت: «هرچه مصرف بنزین کاهش یابد، آلایندگی هوا نیز کمتر می‌شود و فشار اقتصادی و زیست‌محیطی ناشی از خودروهای ناکارآمد کاهش می‌یابد. امروز روزانه حدود ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌کنیم که رقمی بسیار بالاتر از استاندارد کشورهای مشابه است.»
صدرایی تاکید کرد که تصمیمات لازم در گذشته به موقع اتخاذ نشده و این باعث شده امروز صنعت خودرو با محدودیت‌های شدید مالی و تکنولوژیک روبه‌رو باشد. وی افزود: «اگر اصلاح موتورها به موقع انجام نشود، دولت مجبور به بازنگری در سیاست تخصیص ارز و صدور مجوز تولید خواهد شد که احتمالاً قیمت خودرو و تیراژ تولید را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
در پایان، صدرایی وضعیت فعلی بازار خودرو را رکودی توصیف کرد و پیش‌بینی کرد با نزدیک شدن به پایان سال و سال نو، تقاضا کمی افزایش یابد، اما انتظار گرمی بازار مانند سال‌های گذشته وجود ندارد. او همچنین تأکید کرد که تنها راهکار واقعی کاهش مصرف سوخت، یا همکاری با شرکت‌های خارجی برای واردات فناوری‌های جدید است، یا بهینه‌سازی مهندسی موتورهای موجود تا حد ممکن، که این نیز محدودیت‌های خود را دارد.
