۷ ماه انتظار برای کارانه، ۳ ماه برای اضافه‌کار/ پرستاران در صف طولانی مطالبات!
پرستاران ایران که ستون حیاتی نظام سلامت محسوب می‌شوند، ماه‌هاست در انتظار دریافت مطالبات خود هستند. تازه‌ترین اظهارات معاون پرستاری وزارت بهداشت حکایت از این دارد که نه تنها مشکل دیرکرد پرداخت‌ها برطرف نشده، بلکه نسبت به ماه‌های گذشته نیز وضعیت بدتر شده است.
بر اساس اظهارات عباس عبادی معاون پرستاری وزارت بهداشت که طی چند روز گذشته گفت‌وگویی را با خبرگزاری ایسنا داشت، میانگین معوقه کارانه پرستاران در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به حدود ۷ ماه رسیده و معوقه اضافه‌کار نیز کمتر از ۳ ماه است. این ارقام به‌روشنی بیانگر آن است که پرستاران برای دریافت حق‌الزحمه کار خود که حاصل شیفت‌های طولانی و فشار کاری طاقت‌فرساست، باید ماه‌ها صبر کنند.
عبادی در این گفت‌وگو به نکته‌ای کلیدی نیز اشاره کرد و گفت: «شتاب دولت در پرداخت معوقات پرستاران نسبت به روزهای نخست فعالیت کاهش یافته است.» این جمله، معنای روشنی دارد؛ وعده‌های اولیه برای تسویه سریع مطالبات، به تدریج جای خود را به روندی کند و فرسایشی داده است.
اعتبار ۸۵ همتی، موضوعی که پشت درب بورس مانده است
به گفته معاون پرستاری وزارت بهداشت، مجلس شورای اسلامی اعتباری معادل ۸۵ هزار میلیارد تومان را در قالب اوراق بهادار به وزارت بهداشت تخصیص داده تا بخشی از مطالبات نیروهای انسانی نظام سلامت و همچنین حوزه غذا و دارو پرداخت شود، اما این اعتبار هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.
عبادی دلیل اصلی تاخیر را «نیمه‌تعطیل بودن سازمان بورس و اوراق بهادار» عنوان کرده و می‌گوید: «فروش اوراق تخصیص‌یافته با تاخیر مواجه شده و پیش‌بینی می‌کنیم این فرآیند طی یک تا دو هفته آینده عملیاتی شود.»
البته شایان ذکر است که این اعتبار به‌طور مستقیم به معاونت پرستاری داده نمی‌شود، بلکه به صورت تجمیعی میان تمامی گروه‌های شاغل نظام سلامت که شامل پزشکان، پیراپزشکان و پرستاران می‌شود، تقسیم خواهد شد. بنابراین حتی اگر فروش اوراق در موعد پیش‌بینی‌شده انجام شود، میزان دقیق سهم پرستاران از این اعتبار هنوز مشخص نیست!
فوق‌العاده‌ای که خاص است اما اعتبار ندارد!
موضوع فوق‌العاده خاص یکی از مطالبات جدی پرستاران در سال‌های اخیر بوده است. این فوق‌العاده بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی نه فقط برای پرستاران، بلکه برای تمام کارکنان نظام سلامت پیش‌بینی شده است.
عبادی با اشاره به این مصوبه تصریح می‌کند که «اعتباری برای اجرای این مصوبه در نظر گرفته نشده و پیش‌بینی می‌کنیم تامین آن در بودجه سال ۱۴۰۵ لحاظ شود! پس به این ترتیب، طرحی که در ظاهر تصویب شده، فعلا روی کاغذ باقی مانده و زمان مشخصی برای اجرای عملی آن وجود ندارد.
پیامدهای تاخیر در پرداخت‌ها مساوی با فشار معیشتی و فرسودگی شغلی
پرستاران در دوران کرونا و پس از آن، بار اصلی ارائه خدمات درمانی را به دوش کشیده‌اند، از کار در بخش‌های ویژه گرفته تا شیفت‌های اجباری طولانی. با این حال، تاخیرهای مکرر در پرداخت کارانه و اضافه‌کار، فشار معیشتی شدیدی بر این قشر وارد کرده است.
وقتی یک پرستار برای دریافت دستمزد واقعی خود ۷ ماه منتظر می‌ماند، این نه‌تنها باعث کاهش انگیزه و رضایت شغلی می‌شود، بلکه به‌طور مستقیم بر کیفیت خدمات درمانی اثر می‌گذارد. فشار روانی ناشی از دغدغه‌های مالی، در کنار فشار کاری بالا، زمینه‌ساز فرسودگی شغلی و حتی ترک خدمت در میان نیروهای کارآزموده خواهد بود.
حال پرسش مهم این است که چرا با وجود تخصیص ۸۵ همت، فرآیند پرداخت این مطالبات باید منوط به سازوکار کند و پیچیده فروش اوراق شود؟ همچنین شفاف نبودن سازوکار تقسیم این منابع میان گروه‌های مختلف نظام سلامت نیز مسئله دیگری است که می‌تواند به بی‌اعتمادی در میان پرستاران دامن بزند.
تجربه کشورهای موفق نشان داده است که پرداخت منظم حقوق و مزایا، به اندازه تامین تجهیزات پزشکی برای پایداری نظام سلامت اهمیت دارد. در واقع بدون حفظ و حمایت از نیروی انسانی، حتی پیشرفته‌ترین زیرساخت‌ها نیز کارایی لازم را نخواهند داشت.
حمایت واقعی یا مُسکن موقت؟
پرستاران بارها نشان داده‌اند که در شرایط بحرانی از سلامت مردم کوتاه نمی‌آیند، با این حال این سرمایه انسانی حیاتی در انتظار اقدام عملی و فوری است. تسریع در پرداخت معوقات، تعیین سهم شفاف پرستاران از اعتبارات تخصیص‌یافته و پیش‌بینی منابع پایدار برای فوق‌العاده خاص، اقداماتی است که می‌تواند بخشی از اعتماد از دست‌رفته را بازگرداند.
تاخیر بیشتر در اجرای این وعده‌ها، نه‌تنها به معیشت پرستاران که به سلامت جامعه نیز آسیب خواهد زد. امروز بیش از هر زمان دیگری، ضرورت دارد که حمایت از پرستاران از سطح شعار فراتر رفته و به اقدامی ملموس و پایدار تبدیل شود.
