آیه قرآن در مورد دخانیات + احادیث و حکم شرعی (۱۴۰۴)
پرس‌و جو درباره آیات قرآنی مرتبط با دخانیات از موضوعات مهمی است که همواره ذهن بسیاری از مؤمنان را به خود مشغول کرده است. سوالاتی مانند اینکه آیه های قرآن در مورد دخانیات چه می‌گوید؟ از دیدگاه اسلام و قرآن کشیدن سیگار و قلیون حرام است؟ حکم شرعی مصرف موادی مثل تریاک چیست؟ در این گزارش خبری ، این موضوع را به طور کامل بررسی و به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
حکم شرعی مصرف دخانیات و سیگار از نگاه مراجع تقلید
| مرجع تقلید | حکم شرعی استعمال دخانیات |
|---|---|
| آیت‌الله العظمی خامنه‌ای | استعمال دخانیات اگر ضرر قابل‌توجهی برای بدن داشته باشد، حرام است. تشخیص ضرر به عهده مکلف است. در غیر این صورت، مکروه است. برای روزه‌دار، احتیاط واجب آن است که از دود سیگار و تنباکو پرهیز کند، زیرا ممکن است روزه را باطل کند. |
| آیت‌الله العظمی سیستانی | اگر استعمال دخانیات ضرر قابل‌ملاحظه‌ای به بدن برساند، جایز نیست. برای افراد معتاد، در صورت اضطرار (مانند جلوگیری از ضرر شدید)، به مقدار رفع اضطرار مجاز است. در حال روزه، احتیاط واجب پرهیز از دود سیگار و تنباکو است. |
| آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی | استعمال سیگار و انواع دخانیات حرام است، چه برای افراد مبتدی و چه معتاد، مگر به دستور پزشک آگاه برای رفع اضطرار. ترک آن برای معتادان ممکن است و اضطرار معمولاً تصور نمی‌شود. در حال روزه، احتیاط واجب پرهیز از دود دخانیات است، وگرنه قضای روزه لازم است. |
| آیت‌الله العظمی نوری همدانی | استعمال دخانیات اگر ضرر قابل‌توجهی داشته باشد، حرام است. در حال روزه، احتیاط واجب آن است که دود سیگار و تنباکو به حلق نرسد، وگرنه روزه باطل میشود. برای افراد غیرمعتاد، شروع استعمال جایز نیست. |
| آیت‌الله العظمی وحید خراسانی | استعمال دخانیات اگر ضرر قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشد، حرام است. در حال روزه، بنابر احتیاط واجب، سیگار کشیدن روزه را باطل می‌کند و قضا و کفاره (بنابر احتیاط) واجب است. روزه‌دار باید از دود دخانیات پرهیز کند. |
| آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی | استعمال دخانیات اگر ضرر قابل‌توجهی به بدن برساند، حرام است. در حال روزه، بنابر احتیاط واجب، روزه‌دار نباید دود سیگار یا قلیان به حلق برساند، وگرنه روزه باطل میشود. |
| آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی | استعمال دخانیات به‌صورت علنی در ماه رمضان حرام است، زیرا بی‌احترامی به روزه محسوب میشود. در غیر این صورت، بنابر احتیاط جایز نیست. در حال روزه، اگر دود به حلق نرسد، روزه باطل نمی‌شود، اما احتیاط در پرهیز است. |
| آیت‌الله العظمی جوادی آملی | استعمال دخانیات به دلیل ضررهای ثابت‌شده پزشکی، به‌ویژه برای قلب و ریه، حرام است. این حکم برای مبتدیان و معتادان یکسان است، مگر در موارد اضطرار پزشکی. در حال روزه، استعمال دخانیات به دلیل رساندن دود به حلق، بنابر احتیاط واجب روزه را باطل می‌کند. |
| آیت‌الله العظمی روحانی | استعمال دخانیات، به‌ویژه در حال روزه، خلاف احتیاط واجب است و ممکن است روزه را باطل کند. برای افراد معتاد، مصرف به مقدار رفع اعتیاد جایز نیست، مگر در موارد خاص. در حالت عادی، به دلیل ضررهای پزشکی، استعمال حرام است. |
این فتاوا نشان‌دهنده اجماع نسبی میان مراجع بر حرمت یا کراهت مصرف دخانیات است. به گزارش ۲۴ آنلاین، کمپین‌های آگاهی‌بخشی دینی در ایران بر ترویج سبک زندگی سالم و پرهیز از دخانیات تمرکز داشته‌اند. این اقدامات، با استناد به فتاوای مراجع، به کاهش مصرف دخانیات در جامعه کمک کرده است. بنابراین، نظرات مراجع تقلید نه‌تنها راهنمای دینی، بلکه انگیزه‌ای برای تغییر رفتارهای ناسالم در جامعه است.
احادیث مرتبط با سلامت جسم
- امام صادق (ع): «هر کس به بدن خود زیان برساند، در امانت الهی خیانت کرده است.»
منبع: وسائل‌الشیعه، جلد 12، ص 34. - پیامبر اکرم (ص): «مَنْ أَصْبَحَ مُعَافًى فِی بَدَنِهِ آمِنًا فِی سِرْبِهِ عِنْدَهُ قُوتُ یَوْمِهِ فَکَأَنَّمَا حِیزَتْ لَهُ الدُّنْیَا»
(کسی که صبح کند در حالی که بدنش سالم، امنیت داشته باشد و غذای روزش تأمین باشد، گویا تمام دنیا را به او داده‌اند.)
منبع: بحارالانوار، جلد 77، ص 22. - امام علی (ع): «الصحة أفضل النعم بعد الإیمان»
(سلامتی بهترین نعمت پس از ایمان است.)
منبع: غررالحکم و دررالکلم، حدیث 2345. - پیامبر اکرم (ص): «لا ضرر و لا ضرار فی الإسلام»
(در اسلام هیچ ضرر رساندن و ضرر دیدنی نیست.)
منبع: سنن ابن‌ماجه، جلد 2، ص 784. - امام صادق (ع): «إن الله عزوجل جعل بدن المؤمن أمانة عنده»
(خداوند متعال بدن مؤمن را امانتی نزد او قرار داده است.)
منبع: کافی، جلد 2، ص 142.
چالش های ترک دخانیات چیست؟
ترک دخانیات فرآیندی پیچیده است که با چالش‌های معنوی و جسمی همراه است. بسیاری از افراد، با وجود انگیزه دینی، در برابر وسوسه‌های نفسانی یا فشارهای اجتماعی تسلیم میشوند. درست است که کمپین‌های دینی متعددی برای حمایت از افراد درگیر اعتیاد به دخانیات برگزار میشود اما بااین‌حال، چالش‌هایی مانند کمبود حمایت اجتماعی یا ضعف در خودباوری، مانع موفقیت برخی افراد میشود.
قطعا ایمان به خدا و توسل به قرآن می‌تواند این چالش‌ها را کاهش دهد، اما ترک اعتیاد نیازمند ترکیبی از ایمان و حمایت عملی است. حمایت عملی یعنی مراجعه به متخصص برای رهایی کامل از اعتیاد. بسیاری از افراد، به دلیل نبود برنامه‌های حرفه‌ای یا عدم دسترسی به مراکز درمانی، در ترک عادات مضر ناکام می‌مانند.
مراکز ترک اعتیاد با ارائه برنامه‌های جامع، از جمله مشاوره روان‌شناختی و حمایت معنوی، به افراد کمک می‌کنند تا به زندگی سالم بازگردند. این مراکز، با ترکیب ایمان و علم، مسیری مطمئن برای رهایی از اعتیاد ارائه می‌دهند. در ایران مراکز ترک اعتیاد مختلفی فعالیت دارند که به سه دسته کمپ های دولتی، خصوصی و لاکچری تقسیم میشوند. در این میان برای خانواده هایی که فرزند آنها درگیر اعتیاد شده و بدون قصدی برای ترک کردن، به خانواده خود ضرر میرساند نیز راه حلی به نام حضور در کمپ ترک اعتیاد اجباری با برنامه‌های حرفه‌ای، می‌تواند گامی مؤثر در مسیر سلامت و بازگشت به زندگی معنوی باشد. این حمایت‌ها، در کنار انگیزه‌های دینی، موفقیت در ترک را تضمین می‌کنند.
دیدگاه اسلام در رابطه با دخانیات
دیدگاه اسلام درباره دخانیات، مبتنی بر آیات قرآنی، احادیث و فتاوای مراجع تقلید، بر حرمت یا کراهت مصرف موادی که به سلامت آسیب می‌رسانند، تأکید دارد. آیاتی مانند آیه ۱۹۵ سوره بقره و احادیثی که سلامت جسم را امانت الهی می‌دانند، چارچوبی معنوی برای پرهیز از دخانیات فراهم می‌کنند.
