وقتی صدای هند رجب را شنیدم، حس کردم او از من کمک می‌خواهد
کوثر بن هنیه کارگردان با فیلم «صدای هند رجب» جایزه بزرگ هیئت‌داوران را از آن خود کرد و به نمادی از مقاومت فلسطین بدل شد.
به گزارش 24 آنلاین، از «چهار دختر» در کن ۲۰۲۳ تا «مردی که پوست خود را فروخت» و «زیبایی و سگ‌ها»، کارنامه او پر است از فیلم‌هایی که با روایت‌های نوآورانه و انسانی، جوایز بین‌المللی را از آن خود کرده‌اند و ثابت می‌کنند که سینمای او همواره فراتر از مرزها سخن می‌گوید. او امسال با فیلم تأثیرگذار دیگری به ونیز آمد، فیلمی که از همان ابتدا محل بحث و جدل‌های فراوان شد. فیلم «صدای هند رجب» ساخته این کارگردان تونسی، یک مستند دارم قدرتمند و تکان‌دهنده است که داستان واقعی هند رجب، دختر پنج‌ساله فلسطینی را روایت می‌کند که در جریان حمله نیروهای اسرائیلی به غزه کشته شد. فیلم با حساسیت و دقت، لحظه‌های آخر زندگی او و تلاش‌هایی که برای نجاتش شد را به تصویر می‌کشد و صدای واقعی تماس اضطراری او با هلال احمر فلسطین را به عنوان محور روایت به کار می‌گیرد.
نمایش جهانی فیلم در ۸۲امین جشنواره فیلم ونیز انجام شد و در بخش رقابتی اصلی برای شیر طلایی نامزد شد.و یکی از فیلم‌هایی بود که طولانی تشویق ایستاده حضار را دریافت کنرد. واکنش‌ها در ونیز بسیار احساسی بود: تماشاگران با اشک‌های فراوان فیلم را دنبال کردند و در کنفرانس خبری با تشویق‌های پرشور از کارگردان و تیم فیلم استقبال کردند. تجربه این واکنش‌ها لحظه‌ای عجیب و تأثیرگذار بود؛ لحظه‌ای که فیلم دیگر تنها متعلق به کارگردان نیست و پیامش در قلب مخاطبان نشست.
نکته‌ای بسیار ویژه این بود که ستارگان هالیوود مانند برد پیت و واکین فینیکس، همراه با رونی مارا و آلفونسو کوارون، به عنوان تهیه‌کنندگان اجرایی به پروژه پیوستند. حضور آن‌ها نه تنها حمایت حرفه‌ای بود، بلکه صدای هند و پیام انسانی فیلم را در سطح جهانی تقویت کرد.
داستان فیلم و استقبال ونیز، ترکیبی از غم، خشم و امید را در قلب مخاطب ایجاد می‌کند: غم از آن که یک کودک بی‌گناه و خانواده‌اش جان خود را از دست دادند، خشم از بی‌توجهی سیاستمداران و ناتوانی نهادها در محافظت از کودکان، و امید از اینکه هنر و سینما می‌توانند صدای عدالت و انسانیت را به گوش جهان برسانند. تماشای فیلم در ونیز، با اشک‌ها، سکوت‌های عمیق و تشویق‌های احساسی، نشان داد که حتی در دل تاریکی و ظلم، صدای یک کودک می‌تواند جهان را تکان دهد و پیام انسانیت و همدلی را منتقل کند.
بن هنیه هنگام دریافت جایزه بزرگ هیئت داوران جشنواره فیلم ونیز گفت: داستان رجب تنها روایت یک دختر خردسال نیست، بلکه به‌طور تراژیک داستان «یک ملت تمام‌عیار است که نسل‌کشی را تحمل می‌کند».
او افزود: «سینما نمی‌تواند هند را بازگرداند و نه می‌تواند جنایتی را که علیه او مرتکب شدند پاک کند. هیچ چیز نمی‌تواند آنچه را که از او گرفته شد جبران کند، اما سینما می‌تواند صدای او را حفظ کند و آن را فراتر از مرزها طنین‌انداز سازد.»
کارگردان ادامه داد: «صدای او همچنان پژواک خواهد داشت تا زمانی که پاسخگویی واقعی شود، تا وقتی که عدالت برقرار گردد.»
در ادامه مصاحبه‌ای که چند روز پیش با کوثر بن هنیه شده می‌خوانید.
فیلم شما برای شیر طلایی رقابت می‌کند و امروز صبح، با تمام اشک‌هایی که در نمایش مطبوعاتی دیده شد و تشویق‌های پرشور در کنفرانس خبری، حس ویژه‌ای وجود داشت. آیا حس استقبال مردم و درک پیام فیلم را تجربه کرده‌اید؟
بله، واکنش‌ها بسیار احساسی بود. و بله، هیچ‌گاه نمی‌دانید وقتی فیلم می‌سازید، مردم چگونه آن را دریافت می‌کنند. می‌دانم که این فیلم با چه حال و احساسی ساخته شده و تلاش کردم آن را به مخاطب منتقل کنم. وقتی فیلم تمام می‌شود و دیگر فقط مال من نیست، لحظه‌ای عجیب است. حالا فیلم با رسانه‌ها آغاز می‌شود و در یک یا دو ساعت آینده در سالن بزرگ برای نخستین بار نمایش داده خواهد شد که خیلی بزرگ است.
این فوق‌العاده است و بعد فیلم سفر خواهد کرد و امیدوارم در سراسر جهان دیده شود. فکر می‌کنم میلیون‌ها نفر در دنیا، مثل من، درباره نسل‌کشی در غزه احساس ناتوانی می‌کنند. ما نمی‌دانیم چه کاری از دستمان برمی‌آید. آیا این فیلم از همین احساس سرچشمه گرفته است؟
بله، درست است. چون در یک نقطه حس ناتوانی وجود داشت. چه کاری می‌توانیم انجام دهیم تا این وضعیت متوقف شود؟ چون سیاستمداران کاری نمی‌کنند، مخصوصاً در کشورهای غربی، به ویژه آمریکا. این حس عصبانیت و ناتوانی وجود داشت. وقتی صدای هند رجب را شنیدم که درخواست کمک می‌کرد، حس کردم او از من کمک می‌خواهد. اولین واکنش من همین بود… و بعد گفتم اگر من چنین حسی دارم، پس… چطور کارکنان هلال احمر این را احساس کردند؟ چون او از آن‌ها کمک می‌خواست و نمی‌توانستند. او در محاصره بود و نمی‌توانستند به او برسند.
برای من، روایت داستان از دیدگاه آن‌ها، تقویت و توضیح و به اشتراک گذاشتن این حس عصبانیت، ناتوانی و بی‌عدالتی خالص در ماجرای کشته شدن هند رجب با جهان، اهمیت داشت.
فیلم بر اساس پیام‌های صوتی هند ساخته شده است. بخش فنی، مخصوصاً صدابرداری، شگفت‌انگیز است. چگونه تصمیم گرفتید صدای ضبط شده روی صحنه و پیام‌های صوتی را با هم ترکیب کنید؟
بازیگران نقش شخصیت‌های واقعی را بازی می‌کنند و وقتی با هند پست تلفن صحبت می‌کنند، کلمه به کلمه همان چیزی را تکرار می‌کنند که در ضبط موجود است. این بخشی است که تقریباً یک بازسازی است، هرچند من از این واژه خوشم نمی‌آید.
بقیه فیلم، از طریق آنچه آن‌ها درباره احساسشان در آن روز گفته‌اند ساخته شده است. بنابراین ساخت فیلم تلفیقی بود بین مستند، یعنی ضبط واقعی، چگونه صدای او را گرامی بداریم و چگونه داستان کسانی را بگوییم که سعی داشتند به این دختر کوچک کمک کنند اما با هزاران مانع روبه‌رو شدند.
شما در مسیر رقابت اسکار هستید. فیلم از سوی تونس انتخاب شده و تهیه‌کنندگان مطرح هالیوودی مثل واکین فینیکس و رونی مارا امروز در کنار شما هستند و از فیلم حمایت می‌کنند. نظر شما درباره حضور ناگهانی هالیوود در پروژه‌تان چیست و آینده فیلم را چگونه می‌بینید؟
من هرگز خواب چنین چیزی را هم نمی‌دیدم. فوق‌العاده است، چون این افراد را تحسین می‌کنم و بازیگران بزرگی هستند. حمایت آن‌ها از فیلم معنای زیادی دارد، چون صدای این دختر کوچک را تقویت می‌کنند، صدایی که با تمام سکوت اطراف غزه بسیار مورد نیاز است.
فکر می‌کنید این فیلم در ماه‌های آینده با آکادمی در آمریکا ارتباط برقرار کند؟
نمی‌دانم. من عضو آکادمی هستم، بنابراین برای خودم رأی می‌دهم.
ترجمه: زینب کاظم‌خواه
منبع: FRED Film Radio
