چرا باید به گردشگری روستایی توجه کرد؟

به گزارش 24 آنلاین،   منوچهر جهانیان، معاون فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ و دبیر همایش گردشگری و تحول پایدار، در همایش گردشگری و توسعه پایدار با رویکرد گردشگری روستایی و عشایری که در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد، با ابراز خرسندی از برگزاری این همایش به مناسبت پانزدهم مهرماه، روز ملی روستا و عشایر، گفت: روستا و عشایر از ارکان مهم توسعه گردشگری در جهان و به‌ویژه در ایران هستند. از آداب و رسوم و سنت‌های فرهنگی و اجتماعی گرفته تا محصولات کشاورزی و دامی و آیین‌های بومی، همگی سرمایه‌های ارزشمندی برای جذب گردشگر و توسعه پایدار محسوب می‌شوند.

وی با اشاره به ظرفیت‌های گردشگری روستایی و عشایری کشور، تأکید کرد؛ توسعه گردشگری در این مناطق می‌تواند ضمن ایجاد اشتغال پایدار، به رفع محرومیت، شکوفایی اقتصادی و جلوگیری از مهاجرت‌های بی‌رویه کمک کند.

وی با ابراز خرسندی از برگزاری این همایش به مناسبت پانزدهم مهرماه، روز ملی روستا و عشایر، گفت: روستا و عشایر از ارکان مهم توسعه گردشگری در جهان و به‌ویژه در ایران هستند. از آداب و رسوم و سنت‌های فرهنگی و اجتماعی گرفته تا محصولات کشاورزی و دامی و آیین‌های بومی، همگی سرمایه‌های ارزشمندی برای جذب گردشگر و توسعه پایدار محسوب می‌شوند.

ضرورت توجه سیاست‌گذاران به گردشگری روستایی

این مقام مسئول با تأکید بر اینکه برگزاری چنین نشست‌ها و همایش‌های تخصصی می‌تواند چراغ راه سیاست‌گذاران حوزه گردشگری باشد، افزود: امیدواریم نتایج این نشست‌ها به تصمیم‌گیری‌های مؤثر در سطح کلان کشور منجر شود و به رشد فعالیت‌های گردشگری ایران در سطح جهانی کمک کند.

برگزاری سه پنل تخصصی در حوزه‌های کلیدی گردشگری

جهانیان در توضیح برنامه‌های همایش اظهار کرد: این برنامه به همت انجمن علمی گردشگری ایران و با دغدغه‌مندی دکتر ایمانی خوشخو، رئیس محترم انجمن، و اعضای هیئت مدیره برگزار می‌شود و شامل سه پنل تخصصی است که با حضور برجسته‌ترین اساتید و صاحب‌نظران کشور برگزار خواهد شد.

وی ادامه داد: پنل نخست به موضوع سیاست‌گذاری گردشگری اختصاص دارد و با حضور استاد ممتاز دانشگاه تهران، دکتر رضوانی، دکتر ناصر رضایی از پژوهشگاه میراث فرهنگی و دکتر محسن امامی، از مدیران پیشین سازمان ایرانگردی و جهانگردی برگزار می‌شود.

آموزش‌های تخصصی و کوتاه‌مدت گردشگری در کانون توجه

به گفته دبیر همایش، دومین پنل به موضوع آموزش گردشگری اختصاص دارد و در آن دکتر تیموری، معاون پیشین گردشگری وزارت میراث فرهنگی، دکتر قادری، مدیر گروه گردشگری و هتلداری دانشگاه علامه طباطبایی، و دکتر مجتبی ودان، استاد دانشگاه خوارزمی، سخنرانی خواهند کرد.

وی افزود: در این نشست درباره آموزش‌های کوتاه‌مدت، عمومی و آکادمیک در حوزه گردشگری بحث و بررسی خواهد شد.

بررسی فرآیندهای اجرایی و عملیاتی توسعه گردشگری

جهانیان درباره سومین پنل تخصصی گفت: این بخش با محوریت فرآیندهای اجرایی و عملیاتی گردشگری برگزار می‌شود و در آن از حضور دکتر زرقامی، معاون وزیر و مدیرکل صندوق احیای بناها و توسعه میراث فرهنگی، و دکتر ناصر امینی از فعالان بخش خصوصی بهره‌مند خواهیم شد.

وی افزود: هدف این پنل‌ها آسیب‌شناسی و تحلیل چالش‌های حوزه سیاست‌گذاری، آموزش و اجرا در گردشگری کشور است تا خروجی آن بتواند مبنایی برای تصمیم‌گیری دستگاه‌های مرتبط از جمله وزارت میراث فرهنگی و مجلس شورای اسلامی باشد.

همچنین در این نشست مدیرعامل صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی گفت: رشد گردشگری روستایی در ایران با وجود ظرفیت‌های بالا، همچنان با چالش‌هایی چون ضعف زیرساخت، ناهماهنگی نهادی، کمبود تسهیلات مالی و ناآشنایی بازار مواجه است.

ضرغامی با اشاره به اجرای طرح‌های گوناگون در این حوزه اظهار کرد: در سال‌های اخیر طرح‌های مختلفی در کشور برای رونق گردشگری روستایی اجرا شده است. از جمله استان‌های پیشرو در این زمینه می‌توان به یزد، اصفهان و چند استان دیگر اشاره کرد که در توسعه بوم‌گردی و جذب گردشگران داخلی و خارجی عملکرد قابل توجهی داشته‌اند.

توانمندسازی زنان روستایی در گردشگری

وی ادامه داد: یکی از طرح‌های موفق در سال‌های اخیر، طرح توانمندسازی زنان روستایی در گردشگری بوده که از سال ۱۳۹۷ آغاز شده است. هدف این طرح، آموزش و مهارت‌آموزی زنان روستایی برای ورود به عرصه کارآفرینی و ایجاد مشاغل پایدار در حوزه گردشگری بوده است. تاکنون بیش از ۵۰۰ تعاونی در این زمینه تشکیل شده که نقش مهمی در تقویت اقتصاد محلی داشته‌اند.

ضرغامی افزود: هدف مشترک تمام این طرح‌ها، فعال‌سازی اقتصاد روستایی، ایجاد اشتغال پایدار، کاهش مهاجرت از روستا به شهر و بازگشت جمعیت به روستاهاست.

رشد جهانی گردشگری روستایی

این مقام مسئول با اشاره به روند جهانی رشد گردشگری روستایی گفت: در مقایسه با سایر شاخه‌های گردشگری، سرعت رشد گردشگری روستایی در جهان بسیار بیشتر بوده و توجه دولت‌ها را به خود جلب کرده است. با این حال، در ایران این بخش با وجود اجرای طرح‌های متعدد، همچنان با موانعی مواجه است.

چالش‌های اصلی گردشگری روستایی در ایران

ضرغامی در تشریح موانع موجود بیان کرد: مهم‌ترین چالش، ضعف زیرساختی است. بسیاری از روستاهای کشور هنوز از نظر راه‌های دسترسی، امکانات اقامتی و خدمات پایه، استانداردهای لازم را ندارند. چالش دوم، ناهماهنگی میان نهادهای متعدد فعال در حوزه روستا و گردشگری است. وزارت میراث فرهنگی، بنیاد مسکن، وزارت کشور، جهاد کشاورزی و نهادهای دیگر هرکدام بخشی از مسئولیت را بر عهده دارند اما نبود یک هماهنگی واحد، باعث اتلاف منابع و کندی پیشرفت طرح‌ها شده است.

وی با اشاره به دیگر موانع افزود: چالش‌های اقتصادی و اجتماعی، به‌ویژه در زمینه بازدهی طرح‌ها و سهم پایین روستاییان از درآمد گردشگری، همچنان وجود دارد. در کنار آن، چالش‌های فرهنگی و هویتی نیز مطرح است که گاهی مانع مشارکت کامل جامعه محلی در فرآیند گردشگری می‌شود.

ضرغامی با تأکید بر اهمیت بازاریابی گفت: بخش قابل توجهی از روستاهای دارای ظرفیت گردشگری در کشور هنوز ناشناخته هستند. ضعف در بازاریابی و تبلیغات باعث شده گردشگران داخلی و خارجی شناخت کافی از این مقاصد نداشته باشند. این در حالی است که بسیاری از اقامتگاه‌های بوم‌گردی فعال نیز با همین چالش مواجه‌اند.

مدیرعامل صندوق توسعه صنایع‌دستی و احیاء اماکن تاریخی در ادامه اظهار کرد: برای حل این مشکلات باید ناهماهنگی‌های نهادی برطرف و وظایف هر سازمان و دستگاه اجرایی در حوزه گردشگری روستایی شفاف شود. همچنین لازم است نظام تسهیلات‌دهی بازنگری گردد، چراکه بسیاری از فعالان روستایی به دلیل ناتوانی در ارائه تضامین بانکی از دریافت تسهیلات محروم مانده‌اند.

وی افزود: از سوی دیگر، باید با آموزش و فرهنگ‌سازی، درک عمومی نسبت به ارزش اقتصادی و فرهنگی گردشگری روستایی را ارتقا داد تا جامعه محلی خود را در این مسیر سهیم بداند.
 

بازگشت گردشگری به مدار اصلی توسعه

ضرغامی در پایان گفت: امیدواریم با تلاش وزارت میراث فرهنگی و همراهی نهادهای مرتبط، بخشی از مشکلات موجود در مسیر گردشگری روستایی برطرف شود و این بخش به مدار اصلی خود بازگردد. اگر هماهنگی و هم‌افزایی میان دستگاه‌ها و مردم شکل گیرد، می‌توان شاهد تحولی مثبت و پایدار در گردشگری روستایی کشور بود.