باستان شناسان به اکتشاف در دومین میراث طبیعی ایران می‌پردازند
باستان‌شناسان گمانه‌زنی در محوطه باستانی «سورت» را با هدف تعیین عرصه و پیشنهاد حریم آغاز کردند. سورت که پیش‌تر به دلیل وجود چشمه‌های پلکانی با طیف رنگی قرمز، کرم و زرد، به عنوان دومین اثر طبیعی ثبت شده در فهرست آثار ملی شناخته می‌شد، اخیراً با کشف یافته‌های باستان‌شناختی سطحی، به عنوان یکی از مهمترین استقرارگاه‌های عصر مس و سنگ و دوران آهن تا سده‌های نهم و دهم هجری قمری شناسایی شده است.
به گزارش 24 آنلاین، برنامه میدانی گمانه‌زنی با هدف تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه باستانی «سورت» در استان مازندران، به سرپرستی سامان سورتیجی، استادیار و عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و با همراهی باستان‌شناسان مجرب این استان انجام می‌شود. بررسی‌های اولیه باستان‌شناسان نشان می‌دهد این محوطه در مسیر یکی از مهمترین گذرگاه‌های تاریخی در میان تمدن قوشه (شهر صددروازه) و دشت گرگان قرار گرفته و شواهدی از توالی استقرارهای کهن را در خود جای داده است.
سورتیجی گفت: سورت که پیش‌تر به دلیل وجود چشمه‌های پلکانی با طیف رنگی قرمز، کرم و زرد، به عنوان دومین اثر طبیعی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی شناخته می‌شد، اخیراً با کشف یافته‌های باستان‌شناختی سطحی، به عنوان یکی از مهمترین استقرارگاه‌های عصر مس و سنگ و دوران آهن تا سده‌های نهم و دهم هجری قمری شناسایی شده است.
این باستان‌شناس اظهار کرد: در جهان تعدادی چشمه پلکانی و مشابه سورت وجود دارد اما تنها عامل یگانه بودن این اثر طبیعی در جهان، تنوع طعم و خواص آن است. چشمه بزرگ‌تر دارای حوضچه‌ای به وسعت حدود ۵۰۰ مترمربع با آب بسیار شور، چشمه‌های کوچک‌تر با آب کمی ترش و گازدار و همچنین چشمه‌ای غیرقابل آشامیدن که برای دام کشنده است، این اثر طبیعی را رازآلود و خاص کرده است. افزون‌بر این، چشمه‌ای در بالادست با آب گوارا و دائمی زمینه‌ساز شکل‌گیری استقرار کهن در این منطقه بوده است.
سرپرست هیأت باستان‌شناسی سورت گفت: پژوهش‌های اولیه نشان می‌دهد سورت باستانی، پهنه‌ای گسترده به مساحت بیش از ۳۰۰ هکتار را شامل می‌شود که محدوده‌های استقراری و گورستان‌های دوران تاریخی و اسلامی را در بر می‌گیرد. این محوطه در شیب ملایمی قرار دارد که از شمال به کوه سورت، از جنوب به چشمه‌های تراورتن رنگارنگ و از شرق و غرب به مراتع و تپه ماهورها منتهی می‌شود.
سورتیجی اظهار کرد: متاسفانه حفاری‌های غیرمجاز، جاده‌سازی و نیاز به توسعه گردشگری و ایجاد فضاهای خدماتی، این محوطه ارزشمند را در معرض تهدیدهای جدی قرار داده است، از این رو اجرای برنامه گمانه‌زنی با هدف تعیین عرصه و پیشنهاد حریم قانونی، گامی ضروری برای حفاظت پایدار از این میراث باستانی و طبیعی محسوب می‌شود. این پژوهش نه تنها امکان کنترل فعالیت‌های عمرانی در این محدوده را فراهم می‌آورد، بلکه به روشن شدن ابعاد تاریخی آن کمک کرده و زمینه‌ساز کاوش‌های گسترده‌تر، مدیریت بهتر و حفاظت مؤثر از این منطقه در آینده خواهد شد.
این باستان‌شناس تاکید کرد: سورت به عنوان گنجینه‌ای از تاریخ و طبیعت ایران، نیازمند حمایت جدی دستگاه‌های متولی و نهادهای پژوهشی است تا بتوان آن را به نسل‌های آینده منتقل کرد و در مقیاس بزرگ‌تر، در فهرست آثار جهانی معرفی کرد.
برنامه میدانی گمانه‌زنی با هدف تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه باستانی «سورت»، با حمایت مالی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مازندران، مجوز رسمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و موافقت پژوهشکده باستان‌شناسی و همکاری شورای اسلامی و دهیاری روستای اروست و همچنین مدیریت مجموعه گردشگری چشمه‌های سورت در حال اجراست.
