رسانه‌های داخلی سنگر روایت حق در جنگ روایت‌ها شدند
در عصر هجمه‌های گسترده‌ی رسانه‌ای و جنگ روایت‌های متضاد، نقش رسانه‌های داخلی در صیانت از عقلانیت و امید جامعه، حیاتی‌تر از همیشه است. نکته‌ای که به باور یک کارشناس رسانه، رسالت رسانه، روایتِ حق است نه بازتاب جعل و تحریف. او با تشریح راهکارهای مقابله با کژآگاهی و روایت‌سازی‌های خصمانه، بر ضرورت روایتگری مبتنی بر حقیقت به‌عنوان تنها راه نجات افکار عمومی تأکید می‌کند.
به گزارش 24 آنلاین، محمد لسانی ـ کارشناس و مدرس سواد رسانه‌ای ـ در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه اصل روایتگری خبرنگاران و رسانه‌ها همواره بر پایه‌ی حق و حقیقت است، یادآور شد: جعل و تحریف به هیچ عنوان هدف‌گذاری یک رسانه نیست.
او درباره نقش رسانه‌های داخلی در صیانت از عقلانیت و امید در برابر روایت‌سازی دشمن با بیان اینکه یکی از حوزه‌های مهم ارتباطات و علوم ارتباطات اجتماعی، بحث ارتباطات بحران است، به سه وظیفه‌ی کلیدی رسانه‌ها در بحران‌ها (اعم از طبیعی یا غیرمترقبه) مبنی بر آگاه‌سازی، اطمینان‌بخشی و هدایت عمومی اشاره کرده و توضیح داد: آگاه‌سازی یعنی اینکه افکار عمومی باید ابعاد واقعی حادثه را بشناسند. اطمینان‌بخشی یعنی اینکه از گسترش بحران جلوگیری شود و هدایت کنش جمعی هم یعنی اینکه با انعکاس اقدامات مسئولان و ایجاد همدلی، مردم را به مشارکت و به سمتی که بتواند عملاً یک کنش جمعی همدلانه را ایجاد کند ترغیب کنند و مردم توانشان را در کم کردن لطمات و ضربات فیزیکی و معنوی که یک حادثه و بحران می‌تواند داشته باشد، بیاورند؛ برای همین در این زمینه شفافیت پاسخگویی، معرفی کانال‌های ارتباطی و بحث انعکاس اقدامات مهم است که مردم و افکار عمومی احساس کنند که از گسترش حادثه جلوگیری می‌شود و فعالیت و تلاش و دست اندرکاران مربوطه را می‌بینند.
این کارشناس سواد رسانه‌ای در پاسخ به این اینکه وظیفه‌ی رسانه‌ها در روایت حق و مقابله با تحریف چیست؟ به رسالت ذاتی رسانه‌ها که انعکاس رویدادها بر اساس حق و حقیقت است، اشاره کرد و در عین حال گفت: در این میان، کسانی و رسانه‌هایی هستند که جریان کژآگاهی را جلو می‌برند، جریان کژآگاهی در عملیات روانی برای اثرگذاری بر روی افکار عمومی با تولید و تکثیر پیام‌های نادرست و جعلی، به راه می‌افتد و عملاً سردرگمی در مسئولان و افکار عمومی ایجاد می‌کند. همچین برجسته‌سازی مسائل و حواشی و تبدیل فروع بر اصول از ویژگی‌های رسانه‌هایی است که کارکردشان، کارکرد عملیات روانی مبتنی بر کژآگاهی است.
این کارشناس و مدرس سواد رسانه‌ای به نقش و عملکرد رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: نقطه اول تقویت سردبیری خبر و هیات تحریریه است؛ هر چقدر که سردبیری و هیات تحریریه قوی‌تر باشند جلوی تولید و انتشار اخبار نادرست گرفته می‌شود.
او با تاکید بر راستی‌آزمایی خبر قبل از انتشار و توجه به بازخورد مردمی و پاسخ به شبهات، تمرکز بر روزنامه‌نگاری توسعه‌محور (مطالبه‌گری راه‌حل، نه تخریب) یادآور شد: بحث فکت چکینگ و راستی آزمایی پیش از انتشار مهم است. بحث گروه‌هایی که انعکاس مردمی و کامنت‌ها و نظرات مردم را بخوانند و به آنها واکنش نشان بدهند، به خصوص اگر کانال‌های مردمی نسبت به تحریف یا صحت یک محتوا تشکیک می‌کنند و نهایتاً در این زمینه خود ماموریت و رسالت رسانه در نوع ژورنالیسم توسعه و پیشرفت است که ما چند نوع ژورنالیسم اعتقاد داریم؛ یکی ژورنالیسم مبتنی بر مسئولیت اجتماعی، یکی ژورنالیسم مبتنی بر توسعه و پیشرفت که کمک می‌کند به کشورها در اینکه معضلات مشکلاتی که می‌بینند همدلانه اعلام کنند و مطالبه راهکار و راه حل کنند.
لسانی در پایان پاسخ به اهمیت روایتگری حقیقت‌محور در جنگ روایت‌ها با بیان اینکه امروز از عصر خبر عبور کرده‌ایم و وارد عصر روایت شده‌ایم، گفت: اصولاً در نسل جدید کنشگری رسانه، کنشگری رسانه‌ای شبکه‌های اجتماعی را داریم که روایت محور هست. استارت دوره عبور از خبر به روایت، تقریباً ۱۰ سال پیش خورده و به تدریج عقاید و نظرات شخصی پررنگ می‌شود و خبر دیگر آن بی‌طرفی خودش را کمتر دارد و هرچه بیشتر به سمت روایت می‌رود، شخصی‌سازی می‌شود، درگیر احساسات می‌شود و برجسته‌نمایی در یک خبر اتفاق می‌افتد که این را ما یک روایت می‌دانیم. روایت واگویه یک اتفاق هست و از اسلوب فرمال و رسمی خودش در خبر فاصله گرفته و بار عاطفی و بار روانی شدیدی روایت پیدا می‌کند، بنابراین اینکه می‌گوییم روایتگری بر پایه حقیقت باید باش، به این دلیل است که سعی کنیم اصول و ارزش‌ها را در محور قرار بدهیم؛ این اصولاً ارزش‌ها می‌تواند، هم اصولاً ارزش‌های ملی باشد، هم شامل اصولاً ارزش‌های اخلاقی باشد.
لسانی در پایان خطاب به رسانه‌ها گفت: در حوزه روایتی که داریم، هر روایت، حتی با زاویه‌ی دید متفاوت، نباید نسبت به حق و حقیقت زاویه داشته باشد و باعث کتمان و عدم پوشش برخی جنبه‌های خبر شود.
